Hjörtur Björnsson frá Skálabrekku í Þingvallasveit

Set hér inn minningargrein sem Ríkarður Jónsson myndhöggvari skrifaði um frænda minn Hjört Björnsson frá Skálabrekku í Þingvallasveit og birtis í Tímanum 30 apríl 1942.  Hjörtur var bróðursonur Friðriks Hanssonar langafa frá Hækingsdal í Kjós, og lést aðeins 46 ára gamall úr berklum.  Ég man eftir myndum á æskuheimili mínu af gömlu fólki í fallegum útskornum myndarömmum sem voru verk Hjartar.

Hjörtur Björnsson frá Skálabrekku var jarðsunginn í Fossvogi í gær.  Hann var fæddur á Skálabrekku í Þingvallasveit 21. mars 1896, sonur hjónanna Björns Ólafssonar og Jakobínu Þorsteinsdóttur, er bjuggu þar lengi.Hjörtur ólst upp á Skálabrekku til fullorðinsára, en réðist síðan til myndskurðarnáms hjá undirrituðum haustið     og lauk sveinsprófi eftir fjögra ára nám.  Vann hann fyrir sér á sumrum en stundaði námið á vetrum, var auk þess einn vetur í Kaupmannahöfn og lærði gibsaraiðn og að námi loknu lagði hann hvort tveggja fyrir sig jöfnum höndum, unz heilsa hans þraut.Hjörtur var óvenjulega miklum hæfileikum gæddur.  Hann var hagur vel, og listhneigður, en það var þó ekki hans sterkasta gáfa.  Aðalgáfa hans voru á sviði sögu og náttúruvísinda og að því leiti fannst mér alltaf hann vera á rangri hillu, sem kallað er.  Hann var þegar á unga aldri alveg undra fróður maður, og var fræðileikur hans yfirgripsmikill og margþættur, svo að ég minnist ekki að hafa kynnst  jafn fjölfróðum unglingi.  Hann hlýtur að hafa lesið kynstrin öll í æsku og minnið var óvenjulega skarpt.  Hann hafði einnig frábæra athyglisgáfu á öllu, sem hann heyrði og sá.  Þessum mikla fróðleik fylgdi og skemmtileg og glaðvær frásagnargáfa, blandin drjúgum skerf af kímni.  Hefi ég margra glaðra stunda að minnast frá námsárum Hjartar.  Hagmæltur var hann vel og ljóðkær, hafði næman smekk fyrir móðurmáli sínu og reyndist ritfær með ágætum, svo sem bók hans ,, Sumar á fjöllum,, ber órækan vott um.  Þar er mikinn fróðleik og ósvikna hrifningu fyrir íslenskri sveita og fjallasælu að finna, enda hafði hann sára þrá til fjallanna er mold fór að gróa, enda ferðaðist hann um fjalllendi hér sunnan og suðvestanlands eftir því sem hann frekast gat.  Það hygg ég að hafi verið hans aðalyndi og sæla þessa lífs.   Hjörtur var einnig gæddur skemmtilegum leikarahæfileikum og átti afar létt með að hafa hamskipti.Fyrir nærri heilum tug ára yfirbugaðist Hjörtur af berklaveiki, og varð hann í öll þau ár að heyja látlaust stríð við þá veiki, er loks varð honum að aldurtila hinn 25 apríl.  Öll þau ár sem Hjörtur dvaldist á heilsuhælum, fékk hann að hafa smíðakompu, þar sem hann skar út ýmsa muni, þegar heilsan leyfði og mun það hafa létt honum að verulegum mun hið æðrulausa stríð.Það var alltaf gleði og fróðleikur að návist Hjartar Björnssonar, því er söknuður að fráfalli þessa merka manns.Ríkarður Jónsson.

 

Ættfræði - framætt Guðlaugar Helgu Hafliðadóttur

Hér rek ég framætt móðurömmu minnar, Guðlaugar Helgu Hafliðadóttur f. 1877-1941 frá Sverri Sigurðarsyni Noregskonungi. 

Sverrir konungur var sonur Sigurðar ,, munns,, Haraldssonar, Noregskonungs og Gunnhildar Sigurðardóttur.  Afi Sverris var Haraldur ,,gilli,, Noregskonungur, Magnússonar, ..berfætts,, Ólafssonar Noregskonungs. 

1.  Sverrir Sigurðarson Noregskonungur f. um 1157-4.3.1202

     m. Ástríður Hróarsdóttir ( Astrid Roesdatter) hjákona.

2.  Hákon Sverrisson Noregskonungur f. um 1178

     m. Inga frá Vartegi

3.  Hákon Hákonarson (hinn gamli) Noregskonungur f.um 1204-14.12.1263

     m. Kanga hin unga (hjákona)

4.  Cecilía Hákonardóttir, síðar drottning Manar og Suðureyja ( um 1248)

     m. Herra Gregorius (Gregorius Andresson) riddari. lenndur maðr. f.um 1200

5.  Sigríður Gregoríusdóttir, kanslara og barónsfrú í Noregi f. 1240

     m. Gauti Erlingsson, kanslari Noregs og barón af Tolga

6.  Hákon Gautason, hirðmaður á Refi í Noregi (um 1260-1304)

     m.Hólmfríður Erlingsdóttir, húsfrú á Refi

7.  Margrét Hákonardóttir, prófastfrú í Björgvin í Noregi f. 1285

     m. Þorsteinn (míta) Hallgrímsson, prófastur við Postulakirkjuna í Björgvin

8.  Öndundur Þorsteinsson, að öðru leiti óþekktur f. 1315

9.  Hólmfríður Öndundardóttir, húsfreyja á Dal í Rennisey, gift 2.6.1366

     m. Ingimundur Óþyrmisson, bóndi í Dal á Reynnisey á Rogalandi

10. Guðríður Ingimundardóttir, hirðstjórafrú á Strönd í Selvogi fædd í Noregi 1374

     m. Vigfús Ívarsson (Hólm) hirðstjóri 1390-1413  fæddur 1350-1402

11. Margrét Vigfúsdóttir, húsfreyja á Möðruvöllum, f.1406-1486

     m. Þorvarður Loftsson,,ríki,, höfðingi og stórbóndi á Möðruvöllum f.1410-1446

12. Guðríður Þorvarðardóttir, sýslumannsfrú í Teigi í Fljótshlíð og Strönd f. 1440

     m. Erlendur Erlendsson, sýslumaður í Rangárþingi f. um 1430-1495

13. Vigfús Erlendsson, hirðstjóri og lögmaður að Hlíðarenda í Fljótshlíð f.1466

     m. Guðrún Pálsdóttir, húsfreyja að Hlíðarenda f. 1480

14. Guðríður Vigfúsdóttir, húsfreyja í Ási, Holtum f. 1495-1570

     m. Sæmundur ,,ríki,, Eiríksson, Lögréttumaður í Ási, Holtum f. 1480-1552

15. Guðrún Sæmundsdóttir, húsfreyja á Hlíðarenda í Fljótshlíð f.1520-1596

     m. Árni Gíslason, sýslumaður á Hlíðarenda f. 1520-1587

16. Ingibjörg Árnadóttir, húsfreyja á Innra-Hólmi, Akraneshreppi f. 1550-1633

     m. Gísli Þórðarson, Lögmaður sunnan og vestan, Innra-Hólmi f. 151545-1619

17. Ástríður Gísladóttir, húsfreyja á Haga, Barðaströnd f.1583-1644

     m. Jón ,,eldri,, Magnússon, sýslumaður í Dalasýslu, bjó á Haga. f.1566-1641

18. Ingibjörg Jónsdóttir, húsfreyja á Bæ í Hrútafirði, f.1615-1703

     m. Þorleifur Kortsson, lögmaður á Bæ í Hrútafirði. f. 1615-1698

19. Þórunn Þorleifsdóttir, húsfreyja á Möðruvöllum f.1655-1696

     m. Lauritz Hanson Scheving, Sýslumaður í Vaðlaþingi, bjó á Mörðuvöllum. f.1664-1722

20. Hannes Lauritzson Scheving, Sýslumaður á Munkaþverá í Eyjafirði. f. 1694-1726

     m. Jórunn Steinsdóttir, biskups, húsfreyja að Munkaþverá f. 1699-1775

21. Þórunn Hannesdóttir Scheving, húsfreyja á Reynistað í Skagafirði f. 1718-1764, giftist síðar Jóni Steingrímssyni, ,,eldpresti,,

     m. Jón Vigfússon, Klausturhaldari á Reynistað í Skagafirði f. 1705-1752

22. Karítas Jónsdóttir Scheving, húsfreyja að Vatnsskarðshólum í Mýrdal f.1750-1800

     m. Þorsteinn Eyjólfsson, bóndi að Vatnsskarðshólum f. 1746-1834

23. Karítas Þorsteinsdóttir, húsfreyja að Brekkum í Mýrdal f. 1788-1844

     m. Jakob Þorsteinsson, bóndi að Brekkum III í Mýrdal f. 1778-1851

24. Þorsteinn Jakobsson, bóndi í Fjósum í Mýrdal f. 1812-1855

     m. Helga Þórðardóttir, húsfreyja í Fjósum í Mýrdal f. 1815

25. Guðrún Þorsteinsdóttir, húsfreyja í Fjósum í Mýrdal f. 1849-1881

     m. Hafliði Narfason, bóndi í Fjósum í Mýrdal f. 1838-1895

26. Guðlaug Helga Hafliðadóttir, húsfreyja í Dalseli, Eyjafjallahr. 1877-1941

     m. Auðunn Ingvarsson, kaupmaður og bóndi í Dalseli f. 1869-1961

 

 

 

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• _ttrakning_til_sverris_konungs_fra_gu_laugu_i_dalseli_0.doc

Ættfræði - framætt Bjarna Jónssonar í Þorkelsgerði

Set hér inn ættrakningu föður míns frá Sverri Noregskonungi til okkar, þar sem færslan fer sjálfrafa inn á Fésbókina mína og þaðan í ættarhópinn.

Ætt rakin frá Sverri Sigurðarsyni, Noregskonungi til Bjarna Jónssonar föðurafa okkar:

Sverrir konungur Sigurðarson varð frægastur fyrir þá sérstöðu meðal Noregskonunga, að ná völdum sem hann hafði sannarlega erfð til, með aðstoð jarðnæðislausra og kúgaðra bænda (Birkibeina) sem hann virkjaði og stjórnaði til sigurs síns og þeirra (1177-1184)

Sverrir konungur var sonur Sigurðar ,,munns,, Haraldssonar, Noregskonungs og Gunnhildar Sigurðardóttur. Afi Sverris var Haraldur ,,gilli,, Noregskonungur, Magnússonar ,,berfætts,, Ólafssonar Noregskonungs.  Þess má geta að Þóra dóttir Magnúsar ,,berfætta,, var Þóra, sem giftist Lofti presti í Odda, Sæmundssonar fróða.  Komu þau til Íslands 1135 með Jón son sinn 11.ára síðar goðorðsmanns í Odda.  Höfðu þau þá búið í um 12 ár að Konungshellu í Noregi. En hér er ættartalan:

1. Sverrir Sigurðarson Noregskonungur, f. um 1157-4.3.1202
    m. Ástríður Hróarsdóttir, ( Astrid Roesdatter) hjákona .
2. Hákon Sverrisson Noregskonungur f. um 1178-
    m. Inga frá Vartegi
3. Hákon Hákonarson (hinn gamli) Noregskonungur f.um 1204-14.12.1263    

 m. Kanga hin unga (hjákona)
4. Cecilía Hákonardóttir, síðar drottning Manar og Suðureyjar (um 1248)
    m. Herra Gregoríus (Gregorius Andresson) riddari, lenndur maður f. um 1200-

5. Sigríður Gregoríusdóttir Kanslara og barónsfrú í Noregi f. 1240
    m. Herra Gauti Erlingsson Kanslari Noregs 1276, Baron til Tolga

6. Hákon Gautason hirðmaður á Refi í Noregi (um 1260-1304)
    m. Hólmfríður Erlingsdóttir, húsfrú sama stað
7. Margrét Hákonardóttir, prófastfrú í Björgvin í Noregi, f. 1285
   m. Þorsteinn (míta) Hallgrímsson, prófastur við Postulakirkjuna í Björgvin
8. Önundur Þorsteinsson, að öðru leiti óþekktur f. 1315
9. Hólmfríður Önundardóttir. húsfreyja á Dal í Rennisey, gift 2.6.1366
    m. Ingimundur Óþyrmisson, bóndi í Dal á Rennisey á Rogalandi
10. Guðríður Ingimundardóttir, hirðstjórafrú á Strönd í Selvogi, fædd í Noregi 1374 -1436
       m. Vigfús Ivarsson (Hólm) hirðstjóri 1390-1413. f. 1350-1420
11. Margrét Vigfúsdóttir, húsfreyja á Möðruvöllum, f.1406. d. 1486
      m. Þorvarður Loftsson ,,ríki,, höfðingi, stórbóndi á  Möðruvöllum  f.1410-1446

12.  Guðríður Þorvarðardóttir, sýslumannsfrú í Teigi, Fljótshlíð og Strönd f.1440

        m. Erlendur Erlendsson, Sýslumaður í Rangárþingi f. um 1430-1495

13.  Þorvarður Erlendsson, lögmaður á Strönd í Selvogi f.1446-1513
       m. Margrét Jónsdóttir, systir Stefáns biskups, lögmannsfrú á Strönd f.1465
14.  Erlendur Þorvarðsson, lögmaður á Strönd, f. 1490-1576
       m. Þórunn Sturludóttir, frá Staðarfelli í Dölum, gift 1525
15.  Guðbjörg Erlendsdóttir, sýslumannsfrú f.1530
       m. Jón Marteinsson biskups, sýslumaður í Vaðlaþingi, Rangárþ. d.1604
16.  Sólveig Jónsdóttir, sýslumannsfrú að Nesi við Seltjörn f. nál. 1560
       m. Hákon Björnsson, sýslumaður að Nesi við Seltjörn, f. 1560-14.4.1643
17.  Þórunn Hákonardóttir, húsfreyja að Skógum undir Eyjafjöllum  f. 1580
       m. Kort Þormóðsson, klausturhaldari að Skógum undir Eyjafjöllum f.um 1580
18.  Katrín Kortsdóttir, prestfrú í Arnarbæli í Ölfusi f. nál .1620 gift 1644.d.1675
       m. Jón Daðason, prestur í Arnarbæli í Ölfusi  f.1606-3.1.1676

19.  Ingveldur Jónsdóttir, húsfreyja á Háeyri Eyrarbakka og víðar. f.um 1648

      m. Bergur Benediktsson, lögréttumaður í Árnesþingi, bjó á Háeyri. f.1642
20. Þorlákur Bergsson, hreppstjóri á Stóra Hrauni, Eyrarbakka f.1670 -1707
      m. Guðný Þórðardóttir, húsfreyja að Stóra Hrauni, Eyrarbakka f. 1676-1734
21. Bjarni Þorláksson, óðalsbóndi að Öndverðarnesi, Grímsnesi f. um 1703
      m. Ólöf Arngrímsdóttir, prests í Fljótshlíðarþingum, húsfreyja í Öndverðarnesi f. 1703
22. Arngrímur Bjarnason, bóndi í Bakkarholti Ölfusi um 1739 d. 29.1.1799
      Guðrún Jónsdóttir, húsfreyja í Bakkarholti f. 1749
23. Ingibjörg Arngrímsdóttir, húsfreyja að Nýabæ og Króki Ölfusi f.1792-1863
      m. Jón Jónsson, bóndi að Króki og Þorgrímsstöðum Ölfusi f. 1792-1863
24. Jón Jónsson, bóndi að Króki og Þorgrímsstöðum, Ölfusi f.1832-1882
      m. Valgerður Gamalíelsdóttir, húsfreyja í Króki og Þorgrímsstöðum f. 1837-1881
25. Bjarni Jónsson, bóndi í Þorkelsgerði í Selvogi f. 22.8.1877 d.22.4.1935
      m. Þórunn Friðriksdóttir, ljósmóðir og húsfreyja í Þorkelsgerði f.6.10.1899 d.25.3.197526.

 26.  Konráð Bjarnason, fræðimaður f. 25.7.1915 -d. 21.8.2000
      m. Guðrún Ingibjörg Auðunsdóttir, húsmóðir f. 2.6.1918 d.1.5.1987
27. Guðlaug Helga Konráðsdóttir f. 20.02.1952

 

 

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Ættrakning frá Sverri konungi
• Ættrakning mín frá Íslendingabók

Afi í Dalseli

                                                            

Móðurafi minn, Auðunn Ingvarsson var fæddur í Neðra Dal, V-Eyjafjallahreppi 6. ágúst 1869.  Foreldrar hans voru hjónin Ingvar Hallvarðsson f. 8.1.1839 bóndi að Neðra Dal og Ingibjörg Samúelsdóttir f. 26.11.1836.  Ingvar Hallvarðsson var ættaður úr Mýrdalnum en Ingibjörg Samúelsdóttir var frá Syðstu Mörk.  Föðurafi Ingibjargar Samúelsdóttur var Páll Árnason f. 1787 þjóðhagasmiður sem kallaður var ,, hinn dverghagi,, bóndi í Syðstu Mörk og Hamragörðum undir Eyjafjöllum.

Auðunn ólst upp í Neðra Dal ásamt systkinum sínum,  en hann var næst elstur fjögra alsystkina sinna.  Hann var snemma athugull og hélt veðurdagbók frá tíu ára aldri og alla æfi.  Dagbækur hans eru nú varðveittar að Héraðasafninu að Skógum.    Auðunn kvæntist 1897 Guðrúnu Sigurðardóttur frá Seljalandi f. 1874, en Guðrún lést eftir tveggja ára hjónaband.  Þeirra sonur var Markús f. 1898 sem var á öðru ári er móðir hans lést.  Mikill harmur var kveðinn að Auðunni við missir eiginkonunar og fluttist hann með son sinn og Ingibjörgu systur sína að Neðra Dal í Biskupstungum.  Hann undi sér ekki lengi í Tungunum og seldi jörðina ári síðar og festi kaup á jörðinni Eyvindarholti undir Eyjafjöllum.  Hann hafði makaskipti á þeirri jörð við Sighvat Árnason, alþingismann og fékk Dalsel í staðinn. 

Auðunn gerðist brátt umsvifamikill bóndi í Dalseli og árið 1902 kvænist hann Guðlaugu Helgu Hafliðadóttur f. 1877 frá Fjósum í Mýrdal.  Hann fær verslunarleyfi hjá Einari Benediktssyni, skáldi og sýslumanni Rangæinga árið 1905 og stofnar verslun í Dalseli.  Um áramótin 1906 - 07 lætur hann sækja sér efni til húsbyggingar og reisir þeim myndarlegt tvílyfti hús, sem þjónaði margþættu hlutverki sem verslun og gestamóttaka í þjóðbraut og heimili fyrir ört stækkandi fjölskyldu hans og vinnufólk.  Í manntalinu 1910 má sjá að hann hefur haft fjóra vinnumenn.

Hann rak ásamt versluninni stórt bú og í suðurherbergi á loftinu í Dalseli var útbúin skólastofa sem þjónaði lengi sem farskóli. Það var því oft mannmargt í Dalseli.  Auðunn var mikill áhugamaður um tónlist og til marks um þann áhuga má nefna að á Alþingishátíðinni 1930 var flutt þangað  forláta píanó til undirleiks tónlistaratriða.   Að hátíðinni lokinni keypti Auðunn píanóið,  greiddi út í hönd og lét flytja að Dalseli. Söngur og hljóðfærasláttur var í hávegum hafður á heimilinu og synir hans Leifur og Valdimar spiluðu á harmonikkur við góðan orðstír og voru þekktir á Suðurlandi undir nafninu Dalselsbræður.

Auðunn var framfarasinnaður mjög og keypti fljótlega bíla sem notaðir voru bæði til heyskapar og skemmtiferða.  Synir hans fóru fyrstir mann á bíl inn í Þórsmörk, má sjá myndir úr þeirri ferð á Samgöngusafninu að Skógum.   Auðunn var mikill Sjálfstæðismaður og gistu jafnan í Dalseli þingmenn á yfirreið og frammámenn flokksins.  Heimilið var í þjóðbraut, þar til Markarfljótsbrúin var vígð árið 1934,  en Auðunn var alla tíð á móti staðsetningu hennar og vildi að brúað yrði á þeim stað sem hin nýja Markarfljótsbrú var lögð fimmtíu árum seinna. 

Auðunn og Guðlaug í Dalseli eignuðust ellefu börn :

Guðrún f. 1903 skáld og húsfreyja í Stóru Mörk

Ólafur Helgi f. 1905 bifreiðastjóri í Reykjavík

Leifur f. 1907 bóndi að Leifsstöðum

Hafsteinn f. 1908 bifreiðastjóri í Reykjavík

Ingigerður Anna f. 1909 skrifstofustúlka í Reykjavík

Hálfdan f. 1911 bóndi að Seljalandi

Margrét f. 1912 húsfreyja í Fljótshlíðarskóla

Sighvatur f. 1913-1914

Valdimar f. 1914 bifreiðastjóri, harmónikuleikari og bóndi að Grenstanga

Konráð Óskar f. 1916 bóndi að Búðarhóli

Guðrún Ingibjörg (Donna) f. 1918 húsfreyja síðast í Hafnarfirði.

Markús Auðunsson elsti sonur Auðuns af fyrra hjónabandi lést 1926 aðeins tuttugu og átta ára að aldir og var öllum harmdauði er hann þekktu.  Hann var ljósmyndari og mikill gleðigjafi sem systkini hans litu mjög upp til.  Guðlaug Helga eiginkona Auðuns lést árið 1941 eftir stutt veikindi 64 ára að aldri og var fráfall hennar honum mikið áfall.  Dætur hans Margrét og Donna tóku við húshaldinu þar til þær sjálfar stofnuðu heimili.

Auðunn brá búi á níræðisaldri og eyddi síðustu æviárum sínum hjá Leifi syni sínum og fjölskyldu hans að Leifsstöðum.   Hann lést á Sjúkrahúsi Suðurlands 10. maí 1961 - 97 ára að aldri.

Blessuð sé minning afa míns Auðuns í Dalseli.

 

 

Friðrik Hansson frá Hækingsdal

Eins og ég sagði frá í síðast pistli um Þórunni Björnsdóttur langalangömmu mína, fluttist hún frá Hækingsdal í Kjós 1869 með yngstu drengina sína.  Friðrik Hansson langafi minn var þá þriggja ára og ólst upp með móður sinni og bróður í Kaldárseli við Hafnarfjörð.  Hann var á sautjánda ári þegar móðir hans lést og hefur því þurft að sjá um sig sjálfur eftir það.  Ekki veit ég mikið um þessi fyrstu ár hans eftir að hann fer frá Kaldárseli en hann gerðist brátt stýrimaður á skútum en eftir að hann flutti til Reykjavíkur varð hann kjalfattari að aðalstarfi.  Friðrik var rúmlega tvítugur þegar hann kynntist Elínu Árnadóttur frá Hlíð í Selvogi f. 1856 sem var tíu árum eldri en hann.  Þau giftust ekki, en áttu saman tvö börn sem tekin voru í fóstur.  Þau voru Hans Friðriksson f. 1888 - 1909 alin upp í Götu í Selvogi og Þórunn Friðriksdóttir f. 1889 - 1975 amma mín.  Hún var alin upp að Vogsósum í Selvogi sem eitt af börnum hjónanna þar.  Elín móðir þeirra hélt þó ávalt sambandi við börnin sín.   Friðrik kvæntist Jónínu Björg Jónsdóttur f. 1877 og áttu þau níu börn saman.  Þau eru:

Friðjón Friðriksson f. 1909 - 1930 háseti á flutningaskipi, hvarf í Oporto í Portugal

Dagmar Friðriksdóttir f. 1910 - 1979, húsfreyja í Reykjavík

Gyða Jóna Friðriksdóttir f. 1911 - 1979, húsfreyja í Reykjavík

Kjartan Friðriksson f. 1913 - 1996, verkamaður í Reykjavík

Ingunn María Friðriksdóttir f. 1915 - 1987, starfskona á Landakotsspítala

Sigurgeir Friðriksson f. 1916 - 1995, bifreiðasmiður í Reykjavík

Lilja Guðmunda Friðriksdóttir f. 1917 - 1918

Guðmundur Valdimar Friðriksson 1919- 1920

Vilhjálmur Friðriksson f. 1920 - 1996, Reykjavík

Friðrik og Jónína Björg skildu aldrei að lögum en ljóst er að hann bjó einn að Vesturgötu 51a á efri árum,  eftir því sem faðir minn sagði mér.  Hann hélt góðu sambandi við Þórunni dóttur sína og börn hennar í Þorkelsgerði í Selvogi.  Faðir minn sagðir mér að þegar hann sigldi í fyrsta sinn til Danmerkur með Dronning Alexandrina fylgdi Friðrik afi hans honum um borð.  Þórunn amma í Selvogi hélt einnig sambandi við hálfsystkini sín sem heimsóttu hana iðulega.  Ég man sjálf vel eftir Gyðu og Vilhjálmi ömmusystkinum mínum og þótti merkilegt þegar pabbi kynnti Vilhjálm fyrir mér sem móðurbróður sinn, en Vilhjálmur var fimm árum yngri en pabbi.

Friðrik Hansson lést í Reykjavík 23. apríl 1948

Þórunn Björnsdóttir í Hækingsdal

Lífshlaup langalangömmu minnar Þórunnar Björnsdóttur í Hækingsdal í Kjós hefur verið mér umhugsunarefni.  Ekki síst þegar ég sit á pallinum í sumarbústaðnum okkar í Kjósinni og horfi í átt að Hækingsdal, þar sem hún bjó meirihluta æfi sinnar.

Þórunn Björnsdóttir var fædd 26 júlí 1821 að Hestþingum í Borgarfirði. Foreldrar hennar voru Björn Þorleifsson f. 1784 bóndi að Eyri í Flókadal og Guðrún Sigurðardóttir f. 1799 að Varmalæk, Borgarfirði.  Þórunn giftist ung Ólafi Guðmundssyni f. 1819 bónda að Hækingsdal í Kjós og átti með honum þrjú börn.  Dætur þeirra Guðrún f. 1847 og Guðrún f. 1849 létust báðar á fyrsta ári.  Sonur þeirra er upp komst var Björn Ólafsson f. 1848 síðar bóndi að Skálabrekku í Þingvallasveit.

Eftir þriggja ára hjónaband lést Ólafur og Þórunn fékk sér ráðsmann.  Það var Hjörtur Þorsteinsson f. 1818 frá Efra Apavatni í Grímsnesi.  Þórunn giftist síðar Hirti og saman áttu þau fjögur börn, en þau voru:  Ólöf Sigríður f. 1851 en hún lést aðeins tvítug að aldri.  Guðrún f. 1854 en hún bjó lengst af að Reykjavíkurvegi 19 í Hafnarfirði ásamt Ólafi manni sínu.  Þorsteinn f. 1855 látinn sama ár og Margrét f. 1856 d. 1909.   Eftir sex ára hjónaband lést Hjörtur maður hennar og stóð hún þá uppi ekkja í annað sinn, þá þrjátíu og fimm ára gömul með fjögur börn, það yngsta á fyrsta ári.

Þá er það, að mágur hennar Hans Þorsteinsson f. 1815, bróðir Hjartar frá Efra Apavatni kemur til hennar sem ráðsmaður.  Fór svo að hún giftist Hans og átti með honum þrjú börn.  Þau voru Guðný Katrín f.1859 en hún lést ung.  Hjörtur f. 1863 og Friðrik f. 1866 langafi minn.   Árið 1869 er yngsta barn hennar Friðrik var þriggja ára lést Hans maður hennar.   Þegar hér er komið sögu  hefur henni fundist nóg komið af búskap og seldi hún Hækingsdal og flutti að Kaldárseli við Hafnarfjörð með yngstu drengina.

 Þórunn lést í Kaldárseli 20 febrúar 1883, sextíu og tveggja ára gömul.   Til er mannlýsing af Þórunni í bókinni Kjósarmenn og henni er lýst sem óvenjulega kjarkmikilli konu og var hún mjög ásjáleg og öllum ógleymanleg sem henni kynntust.  Þegar ég sit á pallinum í bústaðnum okkar í Kjósinni og horfi í átt til Hækingsdals, hugsa ég um lífshlaup Þórunnar langalangömmu minnar.   Hækingsdalur er kostajörð með Laxá við túnfótinn og mikið beitarland.  Þar getur samt verið snjóþungt á vetrum og á dögum Þórunnar verið einangraður í mesta fannferginu.   Ég dáist að vilja hennar til að koma börnum sínum til manns og halda áfram búskap þar til hún hafði misst þrjá eiginmenn sína og hlaut að yfirgefa Hækingsdalinn sinn.  Blessuð sé minning Þórunnar Björnsdóttur langalangömmu minnar.

Þórdís í Bræðratungu

Ég minntist á Þórdísi Jónsdóttur, formóður mína í umfjöllun minni um Þórunni Hannesdóttur Scheving og Séra Jón Steingrímsson.  Þórdís er formóðir fjölda íslendinga, enda átti hún 5 börn er upp komust.  Hún var gerð ódauðleg, sem Snæfríður Íslandssól,  af Halldóri Laxness í Íslandsklukkunni , er kom út árið 1943.  Nú geta allir flett upp í Íslendingabók og skoðað þar, í hvaða lið þeir eru skyldir Þórdísi.

Þórdís var fædd 1671 og voru foreldrar hennar Jón Vigfússon, biskup á Hólum f. 1643 og kona hans Guðríður Þórðardóttir f. 1645.  Guðríður móðir hennar var dóttir Þórðar í Hítardal er upp var á dögum Brynjólfs biskups í Skálholti.   Þórdís var talin líkt og Ragnheiður, biskupsdóttir á sínum tíma,  meðal göfugasta  og jafnframt dýrasta kvonfangs landsins.  Með því er átt við að, það voru aðeins stórættaðir menn eða valdamiklir, sem gátu gert sér vonir um að að faðir hennar biskupinn, tæki í mál að ræða um  ráðahag.   Dætur voru nefnilega skiptimynt í valdastétt landsins á þessum tíma og réttar mægðir voru því  trygging fyrir áframhaldandi áhrifum og völdum.

Þórdís giftist Magnúsi Sigurðssyni, lögréttumanni í Bræðratungu f.1651.  Hann var kominn af sýslumönnum í beinan karllegg, en langafi hans var hinn mikli höfðingi, Ari Magnússon í Ögri. Magnús var ekkjumaður og tuttugu árum eldri en Þórdís.   Bræðratungu hafði hafði hann fengið með fyrri konu sinni Jarþrúði Hákonardóttur, dóttur Hákonar Gíslasonar og Helgu í Bræðratungu, en Helga var mikill örlagavaldur í lífi Ragnheiðar Brynjólfsdóttur, biskups. Hjónaband Þórdísar varð ekki farsælt eins og lesa má um í bók Árna Magnússonar, handritasafnara og fór svo að hún skildi við Magnús að lögum.  Hún bjó fyrst í skjóli systur sinnar Sigríðar, sem gift var Jóni biskupi Vídalín í Skálholti og lést 1741.

Langamma mín í föðurætt Elín Árnadóttir f. 1856, sagði föður mínum frá hjónabandi Þórdísar og Magnúsar og dáðist alltaf að henni fyrir að skilja við hann.  Elín langamma,  kunni að rekja ætt sína til Þórdísar, en langamma hennar var sonardóttir Þórdísar. Þess má geta að Elín langamma mín lést árið 1941 eða tveimur árum áður en Íslandsklukkan kom út.  Faðir minn lifði ekki að sjá Íslendingabók, en ég hef sannreynt þar, ættrakningu hans til Þórdísar í Bræðratungu.

Fyrir ættingja mína í föðurætt er ættrakningin svona:

	Þórdís Jónsdóttir		Magnús Sigurðsson
	1671 - 1741		1651 - 8. mars 1707

Jón Magnússon	1690 - 1755
Sigurður Jónsson	1725 - 1801
Elín Sigurðardóttir	1759 - 1841
Elín Jónsdóttir	1795 - 1846
Guðrún Pétursdóttir	1820 - 1866
Elín Árnadóttir	1856 - 1941
Þórunn Friðriksdóttir	1889 - 1975

Karítas Jónsdóttir Scheving - ættfræði

Karítas Jónsdóttir Scheving f.1752 giftist eins og áður er sagt Þorsteini Eyjólfssyni f.1746 á Vatnskarðshólum í Mýrdal.  Jón Steingrímsson stjúpfaðir Karítasar segir í ævisögu sinni að hún hafi látið ,,fallerast,, , og ,,hlaut því að giftast manni þeim er hún nú á og heitir Þorsteinn Eyjólfsson, af góðu bændaslekti kominn, hann sjálfur góður smiður, verkmaður og prýðismaður í allri framgengni, svo sú gifting fór öllu betur en Vigfúsar bróður hennar ,, Sannleikurinn er sá, að Karítas var ætlað miklu veglegra gjaforð en  bóndason úr Mýrdalnum.  Hjónaband Karítasar Jónsdóttur Scheving og Þorsteins Eyjólfssonar varð hinsvegar mjög  farsælt og áttu þau 9 börn,  hér talin í aldursröð:

Ólöf Þorsteinsdóttir f. 1770, hennar maður var Ólafur Jónsson f. 1768 bóndi í Breiðuhlíð. Þórunn Þorsteinsdóttir f.1771 fyrri maður hennar var Þorsteinn Þorsteinsson f.1760 bóndi að Hvoli í Mýrdal. Seinni maður hennar var Sigurður Árnason f.1770 bóndi að Steig í Mýrdal. Barnsfaðir Þórunnar var Ketil Þorsteinsson. Guðrún Þorsteinsdóttir f.1776 hennar maður var Loftur Jónsson f.1774 bóndi Ljótarstöðum. Kristín Þorsteinsdóttir f.1779 hennar maður var Nikulás Sigurðsson f.1770 bóndi Laugarnesi. Þorsteinn Þorsteinsson f.1786 bóndi Ketilstöðum og Eystri Sólheimum, hans kona var Elín Jónsdóttir f.1787 Karítas Þorsteinsdóttir f.1788 hennar maður var Jakob Þorsteinsson f.1777 bóndi Neðri . Þórunn Þorsteinsdóttir f.1790 hennar maður var Ólafur Árnason f.1775 bóndi Múlakoti, Fljótshlíð. Guðrún Þorsteinsdóttir f.1792 hennar maður var Árni Þórðarson f.1786 bóndi Garðakoti. Finnur Þorsteinsson f.1794 hann hrapaði til bana í Dyrhólaey 1816, þá 22 ára gamall. 

Til glöggvunar fyrir Dalselsættingja mína, var Karítas Þorsteinsdóttir dóttir Karítasar Jónsdóttir formóðir okkar.  Hún giftist Jakobi Þorsteinssyni frá Neðri Brekkum í Mýrdal og meðal barna þeirra var Þorsteinn Jakobsson f. 1812 bóndi að Fjósum í Mýrdal.  Hann kvæntist Helgu Þórðardóttur Thorlacius og eina barn þeirra er upp komst var Guðrún Þorsteinsdóttir f. 1849.

Guðrún Þorsteinsdóttir giftist Hafliða Narfasyni f.1838.  Þeirra börn voru:

Þórunn Jakobína 1865 - 1965, hennar maður var Gísli Geirmundsson f. 1874 en þau bjuggu í Vestmannaeyjum.

Guðlaug Helga Hafliðadóttir 1877-1941, hennar maður var Auðunn Ingvarsson bóndi og kaupmaður í Dalseli undir Eyjafjöllum.

Guðrún Hafliðadóttir 1878-1937, hennar maður var Ágúst Benediktsson f.1875 og bjuggu þau að Kiðabergi í Vestmannaeyjum.

Þorsteinn Hafliðason 1879-1965, kona hans var Ingibjörg Þorsteinsdóttir f.1883. Þau bjuggu í Vestmannaeyjum þar sem Þorsteinn starfaði sem skósmiður.

Guðrún Þorsteinsdóttir, lést 1881 frá ungum börnum sínum aðeins 32 ára.  Hafliði kvæntist aftur Guðbjörgu Jónsdóttur f. 1855 og átti með henni fimm börn.

Þórunn Hannesdóttir Scheving

Ævisaga Jóns Steingrímssonar er merkileg heimild samtímamanns um Skaftárelda og móðuharðindin.  Ég glugga stundum í þá bók og líka fyrir það, að eiginkona hans, Þórunn Hannesdóttir Scheving er formóðir mín.   Jón lýsir hreinskilningslega í bókinni kynnum þeirra og ástum, en þau kynntust þegar Jón gerðist djákni á Reynistað.   Þá var Þórunn gift klausturhaldaranum Jóni Vigfússyni,  sem samkvæmt Jóni Steingrímssyni, barði konu sína iðulega í drykkjuköstum sínum, en var ljúfur sem lamb þess á milli. Minnir það óneitanlega á örlög annarrar formóður minnar í föðurætt, Þórdísi Jónsdóttur í Bræðratungu. En hún flúði ósjaldan undan junkernum Magnúsi í Bræðratungu í Skálholt til systur sinnar, er drykkjutúrar ans stóðu yfir.

Þórunn Hannesdóttir Scheving var fædd 28.08. 1718 og var stórættuð.   Hún var dóttir Hannesar Lauritsonar Scheving, sýslumanns á Munkaþverá og konu hans Jórunnar Steinsdóttur, biskups á Hólum.  Þótti mörgum hún hafa tekið niður fyrir sig er hún giftist Jóni Steingrímssyni.Jón Vigfússon lést er Þórunn bar yngsta barn þeirra undir belti og  tók Jón Steingrímsson að sér að hugga hana, að ráði þjónustustúlku sinnar eins og segir í ævisögu hans. Þórunn átti  3 börn með Jóni Vigfússyni er upp komust. Yngsta barnið Karítas Jónsdóttir Scheving, sem fæddist eftir dauða föður síns, flutti  með móður sinni og Jóni Steingrímssyni, suður að Prestbakka eftir giftingu þeirra. Jón Steingrímsson og Þórunn Hannesdóttir Scheving eignuðust 5 dætur saman og er mikill ættbogi frá þeim kominn.

Af Karítas Jónsdóttur Scheving er það að segja að hún giftist Þorsteini Eyjólfssyni á Vatnskarðshólum. En Jón Steingrímsson segir í ævisögu sinni að hún hafi látið ,, fallerast,, með honum og það hafi valdið Þórunni konu sinni þungum raunum. En raunir Þórunnar vegna hinnar ættgöfugu  Karítasar voru auðvitað þær að henni var ætlað annað mannsefni en venjulegan bóndason.  Karítas Scheving var í föðurætt, komin af Jóni Vigfússyni Hólabiskup f. 1643 og í móðurætt af Jórunni Steinsdóttur, biskups.  En hjónaband Karítasar og Þorsteins var farsælt, og áttu þau 9 börn, þar á meðal Karítas Þorsteinsdóttur f. 1788 er giftist Jakobi Þorsteinssyni á Brekkum.Sonur þeirra var Þorstein Jakobsson f.1812 bóndi að Fjósum í Mýrdal er kvæntist Helgu Þórðardóttur Thorlacius.  Þeirra dóttir var Guðrún Þorsteinsdóttir f.1849 langamma mín.Þess má geta að Jón Steingrímsson var fæddur 10.09.1728  ef einhver vil rekja sig saman við hann.