Afi í Dalseli

                                                            

Móðurafi minn, Auðunn Ingvarsson var fæddur í Neðra Dal, V-Eyjafjallahreppi 6. ágúst 1869.  Foreldrar hans voru hjónin Ingvar Hallvarðsson f. 8.1.1839 bóndi að Neðra Dal og Ingibjörg Samúelsdóttir f. 26.11.1836.  Ingvar Hallvarðsson var ættaður úr Mýrdalnum en Ingibjörg Samúelsdóttir var frá Syðstu Mörk.  Föðurafi Ingibjargar Samúelsdóttur var Páll Árnason f. 1787 þjóðhagasmiður sem kallaður var ,, hinn dverghagi,, bóndi í Syðstu Mörk og Hamragörðum undir Eyjafjöllum.

Auðunn ólst upp í Neðra Dal ásamt systkinum sínum,  en hann var næst elstur fjögra alsystkina sinna.  Hann var snemma athugull og hélt veðurdagbók frá tíu ára aldri og alla æfi.  Dagbækur hans eru nú varðveittar að Héraðasafninu að Skógum.    Auðunn kvæntist 1897 Guðrúnu Sigurðardóttur frá Seljalandi f. 1874, en Guðrún lést eftir tveggja ára hjónaband.  Þeirra sonur var Markús f. 1898 sem var á öðru ári er móðir hans lést.  Mikill harmur var kveðinn að Auðunni við missir eiginkonunar og fluttist hann með son sinn og Ingibjörgu systur sína að Neðra Dal í Biskupstungum.  Hann undi sér ekki lengi í Tungunum og seldi jörðina ári síðar og festi kaup á jörðinni Eyvindarholti undir Eyjafjöllum.  Hann hafði makaskipti á þeirri jörð við Sighvat Árnason, alþingismann og fékk Dalsel í staðinn. 

Auðunn gerðist brátt umsvifamikill bóndi í Dalseli og árið 1902 kvænist hann Guðlaugu Helgu Hafliðadóttur f. 1877 frá Fjósum í Mýrdal.  Hann fær verslunarleyfi hjá Einari Benediktssyni, skáldi og sýslumanni Rangæinga árið 1905 og stofnar verslun í Dalseli.  Um áramótin 1906 - 07 lætur hann sækja sér efni til húsbyggingar og reisir þeim myndarlegt tvílyfti hús, sem þjónaði margþættu hlutverki sem verslun og gestamóttaka í þjóðbraut og heimili fyrir ört stækkandi fjölskyldu hans og vinnufólk.  Í manntalinu 1910 má sjá að hann hefur haft fjóra vinnumenn.

Hann rak ásamt versluninni stórt bú og í suðurherbergi á loftinu í Dalseli var útbúin skólastofa sem þjónaði lengi sem farskóli. Það var því oft mannmargt í Dalseli.  Auðunn var mikill áhugamaður um tónlist og til marks um þann áhuga má nefna að á Alþingishátíðinni 1930 var flutt þangað  forláta píanó til undirleiks tónlistaratriða.   Að hátíðinni lokinni keypti Auðunn píanóið,  greiddi út í hönd og lét flytja að Dalseli. Söngur og hljóðfærasláttur var í hávegum hafður á heimilinu og synir hans Leifur og Valdimar spiluðu á harmonikkur við góðan orðstír og voru þekktir á Suðurlandi undir nafninu Dalselsbræður.

Auðunn var framfarasinnaður mjög og keypti fljótlega bíla sem notaðir voru bæði til heyskapar og skemmtiferða.  Synir hans fóru fyrstir mann á bíl inn í Þórsmörk, má sjá myndir úr þeirri ferð á Samgöngusafninu að Skógum.   Auðunn var mikill Sjálfstæðismaður og gistu jafnan í Dalseli þingmenn á yfirreið og frammámenn flokksins.  Heimilið var í þjóðbraut, þar til Markarfljótsbrúin var vígð árið 1934,  en Auðunn var alla tíð á móti staðsetningu hennar og vildi að brúað yrði á þeim stað sem hin nýja Markarfljótsbrú var lögð fimmtíu árum seinna. 

Auðunn og Guðlaug í Dalseli eignuðust ellefu börn :

Guðrún f. 1903 skáld og húsfreyja í Stóru Mörk

Ólafur Helgi f. 1905 bifreiðastjóri í Reykjavík

Leifur f. 1907 bóndi að Leifsstöðum

Hafsteinn f. 1908 bifreiðastjóri í Reykjavík

Ingigerður Anna f. 1909 skrifstofustúlka í Reykjavík

Hálfdan f. 1911 bóndi að Seljalandi

Margrét f. 1912 húsfreyja í Fljótshlíðarskóla

Sighvatur f. 1913-1914

Valdimar f. 1914 bifreiðastjóri, harmónikuleikari og bóndi að Grenstanga

Konráð Óskar f. 1916 bóndi að Búðarhóli

Guðrún Ingibjörg (Donna) f. 1918 húsfreyja síðast í Hafnarfirði.

Markús Auðunsson elsti sonur Auðuns af fyrra hjónabandi lést 1926 aðeins tuttugu og átta ára að aldir og var öllum harmdauði er hann þekktu.  Hann var ljósmyndari og mikill gleðigjafi sem systkini hans litu mjög upp til.  Guðlaug Helga eiginkona Auðuns lést árið 1941 eftir stutt veikindi 64 ára að aldri og var fráfall hennar honum mikið áfall.  Dætur hans Margrét og Donna tóku við húshaldinu þar til þær sjálfar stofnuðu heimili.

Auðunn brá búi á níræðisaldri og eyddi síðustu æviárum sínum hjá Leifi syni sínum og fjölskyldu hans að Leifsstöðum.   Hann lést á Sjúkrahúsi Suðurlands 10. maí 1961 - 97 ára að aldri.

Blessuð sé minning afa míns Auðuns í Dalseli.